‘TRANS, Carmody Groarke en RE-ST’ ontwerpt nieuwe vleugel Design Museum Gent

Design Museum Gent breidt uit met een nieuwe vleugel met de naam DING (Design In Gent). DING komt op het braakliggend terrein aan de Drabstraat, dat tot nu toe vooral gekend was voor de monumentale WC-rol die er staat. Het nieuwe gebouw zal de bestaande gebouwen van het museum aan elkaar linken, bijkomende exporuimte creëren, maar ook plaats bieden voor debat, reflectie, publiekswerking, een shop en horeca. De nieuwe vleugel moet ook een aantal knelpunten op vlak van toegankelijkheid en logistiek oplossen.

Design Museum Gent ziet de nieuwe vleugel als een schakel tussen de bestaande tentoonstellingsruimtes en de stad. Het moet een gastvrije ontmoetingsplaats worden waar de toegang gratis is. Ontwerpers, producenten, opleidingen, galeries en creatieve industrieën moeten er een levendige, participatieve en interactieve plek vinden. In DING zullen diverse bezoekers kunnen kennismaken met het brede begrip design en de collectie van het museum.

“De troef van het museum - de link tussen verleden, heden en toekomst - komt niet alleen in de werking van het museum tot uiting, maar laat zich binnenkort ook lezen doorheen de museuminfrastructuur, met twee beschermde monumenten, een vleugel uit 1992 én het nieuwe volume.”

Om deze uitbreiding mogelijk te maken gingen Design Museum Gent en gedelegeerd bouwheer sogent (het Gentse stadsontwikkelingsbedrijf) op zoek naar een ontwerpteam via de Open Oproep-procedure van de Vlaamse bouwmeester. In het najaar van 2018 werden uit 96 inzendingen vijf ontwerpteams geselecteerd die een ontwerp mochten indienen. De keuze van de jury viel op de inzending van de tijdelijke vereniging van TRANS architectuur/stedenbouw uit Gent, Carmody Groarke uit Londen en RE-ST architectenvennootschap uit Antwerpen.

Dit ontwerpteam gaf volgens de jury een goed antwoord op alle aspecten van de projectdefinitie, met aandacht voor DING als een 'Third Place' met een drempelloze overgang en interactie met de straat, en een focus op het smart museum concept (ICT- & IOT-implementaties, smart building management, digitale ontsluiting en beleving). Ook met toegankelijkheid, logistiek, circulatie en modulair gebruik van de ruimtes wordt rekening gehouden.

Het ontwerp stelt een sober volume voor in één materiaal. Het gebouw is geen spektakelarchitectuur, maar een beheerste landmark die zich perfect in het bestaande straatbeeld en het omliggende stadsbeeld inpast. De grote openingen in de gevel maken van de gelijkvloerse ‘Stadskamer’ een gastvrije ontmoetingsplek voor alle Gentenaars. De activiteiten die er zullen doorgaan, zullen van buitenaf te zien zijn.

Opvallend is het speelse dakvolume dat een nieuw ritme introduceert in de cadans van de hellende daken in de omgeving. Het dakvolume heeft geen voor- of achterkanten, maar is 'alzijdig' en opent zich uitnodigend naar de stad. De 'Loft' op de vierde verdieping zal als publiek balkon prachtige zichten geven op de stad.

“Het ontwerpteam heeft de sociale, participatieve en technologische uitdagingen van het museum van de toekomst goed begrepen en geeft een goede vertaling van de concepten ‘Third Place’ en ‘Smart Museum’. Zien en gezien worden zijn belangrijk in dit concept: het gebouw ziet de stad en omgekeerd. Het ontwerp zal ons helpen om onze ambitie als een ‘community sense making museum’ te realiseren, een museum dat future proof is en dat vooral zinvol is voor de volledige gemeenschap. Een plek waar de bezoeker de collectie op een interactieve manier kan leren kennen en waarbij o.a. technologie de beleving kan versterken.”

Het ontwerpteam stelt met dit ontwerp een gebouw voor dat aanpasbaar is in de tijd: flexibel en modulair. Op termijn zal zo een ‘museum in de breedte’ kunnen gerealiseerd worden. Daarbij worden ook onderbenutte ruimtes in de bestaande gebouwen horizontaal geïntegreerd.

Daarnaast heeft het ontwerpteam ook een uitgesproken visie op duurzaamheid en bekijkt het niet alleen hoe de nieuwe vleugel hierop inzet, maar ook hoe de bestaande site kan worden geoptimaliseerd (Trias energetica, circulair bouwen, slimme technologie).

“Vanaf nu zal het ontwerpteam in dialoog met het museum en sogent dit eerste voorstel verder verfijnen tot een definitief ontwerp. Dat wordt een spannende oefening, want de ontwerpvisie van het team laat veel flexibiliteit toe en geeft de opdrachtgevers huiswerk mee. We moeten verder nadenken over gebruik, invulling en programmering en hoe het ontwerp hierop antwoorden kan bieden.”

Het resultaat wordt een gedragen, definitief ontwerp waarvan de uitvoering in 2021 kan starten. Als alles vlot verloopt zou de nieuwe vleugel tegen eind 2023 kunnen openen.

Voor dit dossier trekt de Stad Gent 7,5 miljoen euro uit. Vlaanderen komt met het Fonds Culturele Infrastructuur (FoCI) met 2,5 miljoen euro over de brug. Voor de uitrol van het concept van Smart Museum werd vanuit Vlaanderen nog 250.000 euro toegevoegd.

Tegelijk met de bouw van de vleugel zal ook de inkomzone in de Jan Breydelstraat vernieuwd worden. Hiervoor trekt de stad nog eens extra middelen uit. Ook Vlaanderen ondersteunt met 232.000 euro in het kader van een sectorale subsidie integrale toegankelijkheid. Daarnaast voorziet de Stad nog extra middelen voor inrichting, technologie en beveiliging van de nieuwe vleugel.