Internationale Museumdag
Rapidly Changing Communities
Voor de Internationale Museumdag van dit jaar met als thema “Rapidly Changing Communities”, die focust op hoe musea kunnen navigeren en bijdragen aan een wereld die diepgaande sociale, technologische en ecologische verschuivingen ondergaat, maakt Design Museum Gent van de gelegenheid gebruik om terug te blikken op de recente activiteiten van Studio Digitaal.
Studio Digitaal is actief sinds 2024 en onderzoekt de rol die design kan spelen in het begrijpen en vormgeven van de digitale technologieën die steeds meer verweven raken met ons dagelijks leven. Naarmate nieuwe technologieën zoals web3 en blockchain en AI-toepassingen opkomen, wordt hun impact op de maatschappij en het milieu steeds tastbaarder. De studio onderzoekt kritisch hoe deze technologieën de ontwerppraktijk beïnvloeden en welke rol musea kunnen spelen in het begrijpen van en omgaan met deze technologieën. Naast reflectie speelt Studio Digitaal ook een actieve rol in het binnenbrengen van deze nieuwe technologieën in de museumomgeving en het stimuleren van experimenten. In lijn met ICOM's Sustainable Development Goal 9 - waarin musea worden gezien als aanjagers van innovatie en toegankelijkheid - werkt de studio samen met ontwerpers, ontwikkelaars en onderzoekers om duurzame, inclusieve digitale tools en ervaringen te co-creëren.
Een centraal instrument in deze inspanning is de REST API van het museum, ontwikkeld om directe toegang te bieden tot gedigitaliseerde objecten en hun metadata. Door de collectie op deze manier open te stellen, moedigt Design Museum Gent creatief hergebruik aan, ondersteunt het open toegang en sluit het aan bij internationale standaarden en dataprofielen. Er zijn al verschillende innovatieve projecten ontstaan dankzij de API, die stuk voor stuk een nieuwe kijk geven op hoe we omgaan met nieuwe technologieën en erfgoedcollecties.
Een voorbeeld is Lost in Diffusion van kunstenaar, programmeur en ingenieur Kasper Jordaens. Met behulp van de collectiedatabase van het museum heeft Jordaens een diffusiemodel opnieuw getraind om te onderzoeken hoe algoritmen en AI museumcollecties opnieuw kunnen interpreteren. Het doel was niet alleen om de machine de nuances van het ontwerp beter te laten begrijpen, maar ook om een model te genereren dat mogelijk als co-agent naast de ontwerper zou kunnen functioneren in het ontwerpproces, waarbij de relatie tussen mens en machine opnieuw wordt bekeken.
Een ander lopend project is SEARCHER, een samenwerking met Searcher Studio, een collectief van kunstenaars, ontwerpers en data-experts. Geïnspireerd door Aby Warburg's Bilderatlas Mnemosyne, stelt Searcher nieuwe manieren voor om door digitale collecties te navigeren: niet alleen door trefwoorden of categorieën, maar door visuele overeenkomsten, metadata links en onverwachte associaties tussen objecten en teksten. Het daagt uit hoe zowel museumprofessionals als bezoekers omgaan met erfgoed in het digitale tijdperk - niet door te versnellen, maar door te vertragen en ruimte te bieden voor reflectie. Het eerste prototype van het project werd gepresenteerd op Collectible, FTI's expo tijdens Wintercircus, en MAO's tentoonstelling Luchtkastelen.
Wanneer het museum opent, zal SEARCHER deel uitmaken van de vrij toegankelijke zone van het museum, waar het verder onderzoekt hoe digitale tools diepere, duurzamere banden met het designerfgoed kunnen bevorderen.
