DING

Design Museum Gent wacht al sinds 1993 op een nieuw sluitstuk met ruimte voor onthaal en shop, tijdelijke expo’s, workshops en educatie, lezingen en events, ruimte voor art handling en logistiek, degelijk sanitair en - niet in het minst - een lift, maar nu is het zover. DING is de langverwachte brug tussen de drie bestaande gebouwen van Design Museum Gent. Het opent gastvrij de deuren naar de stad in een omgeving waarin duurzaamheid centraal staat. De nieuwe vleugel komt in de Drabstraat, op het braakliggend terrein waar nu de befaamde wc-rol staat.

Sogent zorgt, als gedelegeerd bouwheer voor de Stad, voor het opvolgen en begeleiden van het voorbereidingstraject, het wedstrijd-, het ontwerp- en het bouwproces, de timing en het budget, vanaf conceptfase tot en met de definitieve oplevering van de werken.

DING zal de drie bestaande gebouwen van het museum naadloos met elkaar verbinden en wordt een straf staaltje architectuur, bedacht en uitgewerkt door het ontwerpteam Carmody Groarke, TRANS architectuur I stedenbouw en RE-ST architectenvennootschap. Geen spektakelarchitectuur, maar een multifunctionele vleugel met monolithisch karakter, die zich in het bestaande stadsbeeld integreert.

Samen met de uitbreiding, wordt ook de vleugel van 1992 aangepakt. De vides, platformlift en trappen worden verwijderd. Niet alleen krijgt het museum hierdoor genereuze open tentoonstellingsvloeren en komt er 210 m² tentoonstellingsruimte per verdieping bij, maar er wordt ook gezorgd voor een juiste klimatisatie in de zalen. De renovatie is een belangrijke voorwaarde om ook in de toekomst grote tentoonstellingen te kunnen onthalen en de collectie op een respectvolle manier te kunnen presenteren en te voldoen aan internationale standaarden. De eigen collectie komt terecht op de eerste en tweede verdieping, de tijdelijke tentoonstellingen op het gelijkvloers.

DING stemt alle gebouwen op elkaar af. De barrières tussen het gedeelte uit de 18e-eeuwse Hotel De Coninck, de vleugel uit 1992 en het 16^e-eeuwse Huis Leten verdwijnen. Door de plaatsing van de grote trappartij en de lift in DING wordt de circulatie en de toegankelijkheid op de site verzekerd.

DING wordt future-proof. Circulariteit, duurzaamheid en innovatie staan voorop; zo worden zo veel mogelijk duurzame materialen gebruikt, zet het museum in op duurzame processen en is het museum, dankzij een subsidie van Vlaanderen Circulair, een innovatief traject gestart om (bouw)afval te verwerken in een circulaire gevelsteen. Die wordt aangebracht rond de CO2-neutrale houtskeletstructuur van het nieuwe gebouw. Maar ook recyclagemogelijkheden en vervangbaarheid van de materialen staan op de agenda.

Daarnaast wordt gewerkt aan een fysiek en digitaal skelet: van multifunctionele plafonds, vloeren en muren tot een grid van sensoren en aansluitingen vertakt doorheen het gebouw. Tot slot zorgt een slim gebouwbeheer voor een optimalisatie in energiegebruik door zonwering, verlichting, etc. op een duurzame manier te managen. Hiermee wordt de fundering voor een ‘slimme’ museuminfrastructuur gelegd. Een infrastructuur die niet ‘technologisch’ slim is, maar voldoet aan de noden van het museum vandaag, en zich tegelijkertijd wendbaar openstelt voor de opportuniteiten van het museum morgen.

In de historische binnentuin van Design Museum Gent staat tot maart volgend jaar een onderzoeksmodel op ware grootte. Het toont een staalkaart van de verschillende materialen en technieken die in DING gebruikt zullen worden. Aan de buitenzijde van dit 1:1-model worden verschillende stalen en prototypes van circulaire en niet-circulaire gevelstenen verwerkt, stenen met verschillende witte kleurnuances, oppervlaktetexturen en -afwerkingen. Verder is de mock-up opgebouwd uit een houten CLT (Cross Laminated Timber) structuur die zichtbaar blijft aan de binnenzijde van het gebouw. Tussen de CLT-vloerbalken worden klimaatplafonds (koeling/verwarming) geplaatst. Het dak wordt afgewerkt met zink. De mock-up zal ons een inzicht geven in de te gebruiken materialen en zal ons helpen beslissingen te nemen op vlak van materiaalkeuze, details en aansluitingen. Door de mock-up beleeft de bezoeker nu al een preview van een stukje van DING.

Vlaanderen Circulair en de OVAM lanceerden vorig jaar een gerichte call voor circulaire bouweconomie. Deze subsidieoproep doelde het aanmoedigen van experimenten bij innovatieve bouwprojecten die de principes van circulair bouwen toepassen. Sogent diende het project Een circulaire gevelsteen voor DING in met 5 partners, nl. AGB Kunsten en Design (Design Museum Gent), TRANS architectuur | stedenbouw & Carmody Groarke, Caluwaerts & Uytterhoeven, StoneCycling en KU Leuven, Faculteit Architectuur. Het project voor een circulaire gevelsteen voor DING betreft een onderzoekstraject op materiaal technisch vlak en op juridisch vlak.

Momenteel lopen twee materiaalonderzoeken parallel, een eerste met StoneCycling uit Amsterdam (NL) en een tweede met Local Works Studio uit East Sussex (UK) en BC Materials (BE). Beiden hebben een andere benaderingswijze voor het maken van een circulaire steen, wat het onderzoekstraject bijzonder interessant maakt. StoneCycling focust op gebakken gevelstenen, met een recept bestaand uit 40% klei en 60% afval. Een hele uitdaging, want een steen op basis van afval is doorgaans donker van kleur. Hoe witter de steen, hoe minder verontreinigd materiaal kan worden toegevoegd. Local Works Studio en BC Materials maken gevelstenen op basis van kalk en aarde. De stenen worden geperst in plaats van gebakken. Daardoor wordt het CO2-gehalte tijdens het productieproces en de volledige levensduur van de stenen gevoelig verlaagd.

Onze ambities voor de circulaire gevelsteen voor DING liggen hoog: we hebben een gevelsteen voor ogen die bleek is van kleur, die een bepaalde textuur heeft en waar een aandeel afvalmateriaal - bij voorkeur afkomstig van de Gentenaar - als grondstof in verwerkt is.

Beide circulaire gevelsteentypes zullen onderworpen worden aan labotesten om te verifiëren of voldaan wordt aan vereisten zoals vorstbestendigheid en sterkte. Op basis daarvan zullen de stenen al dan niet een certificering behalen. Ook vanuit juridisch oogpunt wordt onderzocht op welke wijze met dergelijke innovatieve materialen kan worden gewerkt in het kader van de regelgeving inzake overheidsopdrachten.

Design Museum Gent is deel van de samenleving, daarom betrekt het museum iedereen bij de werking van het nieuwe gebouw. Gedaan met het klassieke museumconcept waar eenrichtingsverkeer van kennis koning is. Iedereen kan een deel van het programma en de collecties mee vormgeven. Tegen de opening van het nieuwe gebouw is een aanzienlijk deel van de gedigitaliseerde collectie klaar voor een interactieve ontdekkingsreis door de wereld van design. Zo kan de bezoeker de technieken, materialen en onderdelen van een object tot in de diepte gaan ontleden. En is er plaats voor jouw eigen verhaal bij de museumcollectie.

Het museum sluit voor de verbouwing op 7 maart 2022 de deuren, maar niet zonder eerst in detail te tonen hoe DING er precies uit zal zien. Op 9 oktober 2021 opent de tentoonstelling DING, waar de architecten hun visie en het ontwerpproces uiteenzetten, onder meer aan de hand van sprekende maquettes.

Daarnaast viert het museum nog een laatste keer feest aan de vooravond van de uitbreiding. En wie beter om het feest aan te koppelen dan Muller Van Severen die dit jaar zijn 10-jarige samenwerking als ontwerpersduo viert. Ze gaan via hun eigen werk van het voorbije decennium in dialoog met collectiestukken van het museum.

Tijdens de sluitingsperiode blijft het museum duurzaam en gericht programmeren. De collectie en werking blijft zichtbaar door samenwerkingen met andere musea, opleidingen en partners. Het museum zet verschillende langere trajecten uit met designers. Het resultaat van deze trajecten krijgt bij de heropening een plaats in DING. De sluitingsperiode is zo een experimentele fase waarin het museum een aanloop neemt naar de toekomstige werking van DING.

De maquette zal vanaf 11 juni 2020 te zien zijn in de DING Vitrine in de Drabstraat. Op 15 juli verhuist ze naar het museum. Ook daar is ze voor iedereen gratis te bezichtigen.

Het project kost in totaal ± 15 miljoen euro (inclusief erelonen, btw, studies, coördinatie, prijsherziening, onvoorziene kosten enzovoort). Het grootste deel wordt gedragen door de stad. Vlaanderen steunt het project intussen met bijna 3 miljoen aan FoCI-middelen. Ook bij Agentschap onroerend erfgoed werd een dossier ingediend.

ARCHITECTENTEAM | TRANS architectuur I stedenbouw, Carmody Groarke en RE-ST architectenvennootschap
BOUWHEER | sogent i.s.m. Design Museum Gent
ADVISEURS | Ney & Partners, Studiebureau Boydens, Daidalos Peutz, NDVR
MET DE STEUN VAN | Vlaanderen, De Stad Gent, Vlaanderen Circulair, AGB Kunsten en Design, FOCI